اخبار و مطالب پزشکی و سلامت

به گزارش گیلان سلامت، بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت بیش از 23 میلیون نفر در دنیا به این بیماری مبتلا هستند. در این گزارش به علائم این بیماری، علت های آن، درمان و توصیه هایی برای خود مراقبتی ارائه شده است که امیدواریم مفید باشد.

اسکیزوفرنی چیست ؟
اسکیزوفرنی از ریشه اسکیزو یا شیزو (Schizo) در زبان آلمانی، به معنای “گسسته شدن” ساخته شده است. منظور از گسسته شدن در اینجا در واقع گسستن یا جدایی ذهن از واقعیت می باشد. فرد مبتلا به شیزوفرنی با درجات مختلف قادر به نگهداری مرز میان واقعیت و خیال نیست. به طور دقیق تر می توان گفت از منظر علم پزشکی علائم اسکیزوفرنی را به دو نوع تقسیم بندی می کنند: علائم مثبت و علائم منفی.

علائم مثبت :

1- توهم

اولین علامت مهم در اسکیزوفرنی، توهم فرد بیمار است. دراسکیزوفرنی ممکن است فرد صدا هایی بشنود، بوهایی استشمام کند یا تصویری را ببیند. شایع ترین نوع توهم، توهم شنوایی است. صدا هایی که فرد در ذهن خود می شنود برای او کاملا واقعی است. برخی اوقات این صدا ها خوشایند هستند ولی در بیشتر مواقع محتوای آن ها تحقیر آمیز و آزار دهنده هستند. صدا ها معمولا فرد را ترغیب به کاری نادرست مثل خود زنی می کنند. بررسی اسکن مغزی در افراد اسکیزوفرنی نشان می دهد قسمتی از مغز که مسئول تولید این صدا ها است خود مسئول شنیدن آن هاست. اینگونه به نظر می رسد که در این موقع مغز بین صدا های واقعی و اینگونه اختلالات دچار اشتباه می شود.

2- هذیان

به شکل گیری یک باور یا تصور غلط در ذهن هذیان گفته می شود. بیماران اسکیزوفرنی ممکن است همزمان چندین باور غلط در ذهن خود داشته باشند. باور هایی که نه از نظر علمی و نه از نظر سایر جنبه ها پایه ای بر واقعیت ندارند. هذیان انواع مختلفی دارد که در بیمار اسکیزوفرنی ممکن است به طور همزمان چندین نوع وجود داشته باشد. شایع ترین باور های هذیانی، هذیان خیانت، هذیان سوء ظن و هذیان مخاطب بودن هستند. در هذیان خیانت بیمار نسبت به همسرش بد بین است. او تصور می کند همسرش با فرد دیگری رابطه دارد که این موضوع تاثیرات مخربی بر زندگی زناشویی بیمار و همسر او خواهد داشت. هذیان سوءظن به این تفکر بر می گردد که “افرادی در حال کنترل کردن یا جاسوسی از زندگی من هستند”. ممکن است بیمار به این نتیجه برسد که دارد توسط حکومت، موجودات فضایی یا همسایه اش کنترل می شود. در نهایت، هذیان مخاطب بودن به این معناست که فرد تصور می کند “همه در تلویزیون و رادیو دارند در مورد من حرف می زنند و منظورشان من است”. این هذیان در میان مبتلایان به اسکیزوفرنی شیوع بالایی دارد.

علائم منفی:
این علائم کمتر از علائم مثبت آشکار هستند. ممکن است احساس لذت در فرد از بین برود، علایق او از بین رفته و انرژی اش تحلیل برود. تمرکز بیمار نیز کم می شود و در انجام وظایف شخصی خود مانند شستشو لباس ها و نظافت شخصی مشکل دارد. باید توجه داشت که علائم منفی اسکیزوفرنی، در افسردگی شدید هم ممکن است دیده شود. این علائم منفی معمولا پاسخ به درمان سخت تری خواهند داشت و تمرکز ساخت دارو های نسل جدید، بیشتر بر روی همین علائم منفی می باشد.

 درمان اسکیزوفرنی

در اوایل دهه 1950 چندین دارو تولید شد که قابلیت کم کردن علایم مثبت اسکیزوفرنی را داشتند. به این گروه از دارو ها، دارو های ضد جنون نسل اول یا قدیمی می گویند. آن ها با کم کردن عملکرد پیام رسان های شیمیایی در مغز به نام “دوپامین” کار می کنند. دارو های نسل جدید معمولا به صورت قرص، شربت یا کپسول وجود دارند که معمولا به صورت یک عدد در روز مصرف می شوند.

راهکار های روانشناسی برای کنترل هرچه بهتر اسکیزوفرنی
اولین اصل در برخورد با بیماران اسکیزوفرنی گوش دادن به صحبت های آن هاست. در جریان گوش دادن فعال، نباید سخنان آن ها را رد یا تایید کرد، بلکه باید به همه آن ها گوش فرا داد تا فرد احساس راحتی با شما داشته باشد. روان درمانی خانوادگی نیز مفید می باشد. در این روش خانواده و بیمار به تبادل اطلاعات در مورد اسکیزوفرنی و فرایند درمانی می پردازند. فراموش نکنیم که خانواده نقش بسیار پر رنگی در رفع مشکلات بیماران دارند.

یکی از روش های نوین که برای درمان بسیاری از اختلالات روانشناختی به کار می رود درمان شناختی-‌ رفتاری یا CBT است. اساس این درمان بر پایه تغییر نگرش نسبت به احساسات و سپس تغییر رفتار بر پایه تغییر نگرش ایجاد شده است.
بسیاری از بیماران اسکیزوفرنی شغل خود را از دست می دهند به گونه ای که معمولا قادر به بازگشت به آن نیستند. در چنین شرایطی سازمان ها و مراکز حمایتی در بیمارستان ها وظیفه مهمی در حفظ انگیزه فردی و بازگشت به فعالیت این افراد بر عهده دارند.

منبع: مجله پزشکی سلامتی سیب