اخبار و مطالب پزشکی و سلامت

به گزارش گیلان سلامت دکتر غزاله پرنیان متخصص زنان و زایمان در گفت و گو با خبرنگار سلامت نیوز، درباره مراقبت های دوران بارداری و آزمایشات مهم در این دوران، گفت:« برای سه ماهه اول بارداری از زمانی که قلب جنین را بتوانیم در داخل سونوگرافی ببینیم ما یکسری آزمایش هایی را درخواست می کنیم که این آزمایش ها شامل آزمایشات کم خونی براساس میزان هموگلوبینی که گزارش می شود یا سایز گلبول های قرمز برای بررسی بیماری تالاسمی است.همچنین از نظر قند خون،کارکرد کلیه و بیماری های مقاربتی آزمایش ادرار انجام می شود. لازم است تیرویید زن باردار چک شود. آزمایش ویتامین د۳ نیز برای بررسی کمبود این ویتامین در بدن زن باردار انجام می گیرد که در کشور ما بسیار شایع است، علاوه براین یکسری آنتی بادی هایی باید چک شود که این آنتی بادی ها بر علیه سرخجه است که باید انجام شود که ببینیم آیا فرد نسبت به آن ایمنی دارد یا خیر.»

وی در ادامه گفت:« آزمایش ایدز و هپاتیت به صورت انتخابی است که ما انجام این آزمایش را به زنان باردار توصیه می کنیم البته ممکن است بسیاری از زنان نخواهند این ازمایش را انجام دهند. همچنین گره خونی جنین و گروه خونی مادر را بررسی می کنیم.اینها آزمایشات ابتدایی است که برای تمامی زنان باردار انجام می شود و براساس نتیجه ای که گزارش می شود کارهای بعدی انجام می شود. اما در مورد غربالگری ها ، غربالگری اولی که باید انجام شود در سن حاملگی ۱۱ تا ۱۳ هفته است که مشخصا براساس تاریخ پریود یا براساس تاریخ سونوگرافی اولیه اشان محاسبه می شود و به آنها تاریخ داده می شود.»

وی افزود:« یک سونوگرافی باید در این ۱۱ تا ۱۳ هفته انجام شود که در اصطلاح به آن ارزیابی ان تی می گویند که در این آزمایش ضخامت پشت گردن جنین و طول بینی جنین اندازه گیری می شود یک ارتباطی با سندروم داون و تریزومی های ۱۳ و ۱۸ می تواند داشته باشد، زمانی که سونو را گرفتند یک آزمایش خونی را در همان روز باید انجام داد که دقیقا یکسری مارکرهایی را در خون ارزیابی می کند که می تواند مشخصا برای ما احتمال ابتلا به سندروم داون یا تریزومی ۱۳ و ۱۸ را گزارش کند اما اینها احتمالات است و به صورت قطعی نمی گوید جنین مشکل دارد یا خیر و باید ارزیابی های بیشتری براساس جوابی که در این آزمایش ها گزارش می شود، انجام گیرد.»

دکتر پرنیان گفت:« در ۱۵ تا ۱۶ هفته بارداری دوباره همین آزمایش غربالگری به صورت غربالگری مرحله دوم که در اصطلاح به آن غربالگری سکوننشیال می گویند، تکرار می شود یعنی همان آزمایش خون را در همان مرکزی که اولین ازمایش راانجام داده اند در ۱۵ تا ۱۶ هفته انجام می دهند تا ببینند وضعیت جنین چه تغییراتی دارد براساس جواب غربالگری اول یا براساس جواب غربالگری دوم ممکن است ما تصمیم به کارهای بیشتری بگیریم مثلا آمینوسنتز انجام شود یا تست Cell Free Fetal DNA انجام شود اما این آزمایشات روتین نیست و براساس جواب این دو آزمایش در مورد آن تصمیم گیری می شود. این برای افرادی است که بدون مشکل هستند اگر یک فردی مراجعه کند که سوابقی را از خودش ذکر کند مثلا بچه قبلی وی مشکل داشته باشد یا در خانواده اش مشکل ژنتیکی وجود داشته یا نسبت فامیلی با همسرش داشته باشد یا بیماری های شناخته شده ژنتیکی را یکی از والدین داشته باشد اینها علاوه بر این غربالگری ها ممکن است تست ژنتیک و موارد دیگری هم شامل حالشان شود.»
وی در ادامه گفت:« بعد از این در ۱۸ هفته دوره بارداری باید سونوی آنومالی اسکن یا سونوی بررسی ساختار جنین انجام شود تا الان هر غربالگری که کردیم غربالگری سلامت مادر بود و غربالگری ژنتیک جنین بود حالا در مرحله ۱۸ هفتگی ما غربالگری فیزیک جنین را بررسی می کنیم گرچه یکسری مقیاس هایی ممکن است در این سونوگرافی گزارش شود که دوباره ما را برگرداند به یکسری بیماری های ژنتیکی. در کشورهای دیگر ممکن است این کار را تا ۲۲هفتگی انجام دهند اما در ایران به مادر باید توصیه شود قبل از هفته نوزدهم این کار را انجام دهد چون در صورت تاخیر در این ازمایش مطابق مسایل شرعی ما، پزشکی قانونی به زنانی که بالای ۱۹ هفته و یک روز باردار هستند را اجازه سقط قانونی نمی دهد بنابراین بهتر است در ۱۸ هفته این کار را انجام دهند تا اگر مسئله ای بود تا ۱۹ هفته و یک روز بتوانند مجوز سقط درمانی را از پزشکی قانونی دریافت کنند.»

این متخصص زنان و زایمان افزود:« یکی از کارهایی که در این ۱۸ هفته توصیه می شود اکوکاردیوگرافی قلب جنین است که البته مقیاس های خودش را دارد برای همه نیست و برای یه عده ای است که مسایل خاص خود را دارند و در غربالگری های اولیه آنها ان سی تی آنها مشکل دار بوده است و بقیه مسایل مشکلی نداشته یا مادر به تالاسمی مبتلا است یا مشکلات خانوادگی وجود دارد.

بعد از این در ۲۴ تا ۲۸ هفته یک سونوی انومالی اسکن دیگری را انجام می دهیم که به صورت روتین برخی از همکاران بین ۳۲ الی ۳۴ هفته این را می خواهند معمولا تایمی که به فرد داده می شود یک بار در ۲۸ هفته سونو انجام می دهد و یک بار در ۳۲ تا ۳۴ هفته که بررسی رشد جنین و بررسی غربالگری آنومالی اسکن تاخیری می گویند که از نظر تشکیل مغز جنین و یکسری از تکاملاتی که در بدن اتفاق می افتد ممکن است در سونوی ۱۸ هفته خود را نشان ندهد و در سونوی ۳۲ تا ۳۴ هفته به وضوح قابل دیدن است.»

وی افزود:« در مورد آزمایشی که از مادر در ۲۸ هفته گرفته می شود این آزمایش یک آزمایش کم خونی است یعنی ازمایش CVC از نظر بررسی میزان کم خونی است و یک ازمایش ادرار از نظر بررسی عفونت ادرار و پروتئین ادرار است،آزمایش تیرویید مادر دوباره تکرار می شود و از همه مهمتر ازمایش قند خون است که این ازمایش را به صورت تحمل گلوکز خوراکی انجام می دهند با ۷۵ گرم گلوکز که براساس جوابی که دریافت می کنیم ممکن است ارزیابی های بیشتری بخواهیم اما نکته بسیار مهم این است که زنانی که گروه خونی آنها RH منفی است و همسرشان RH مثبت است باید در ۲۸ هفتگی امپول روگام تزریق کنند که این برای ما بسیار اهمیت دارد. کسانی که دارای RH منفی هستند هم باید در ۲۸ هفتگی امپول روگام را تزریق کنند هم سه روز بعد از زایمانشان این امپول را تزریق کنند هر زمان که خونریزی غیرطبیعی داشته باشند باید این امپول را تزریق کنند.»

این متخصص زنان و زایمان گفت:« در ۳۶ هفتگی، آخرین سونوگرافی را می گیریم از نظر بررسی پرزنتیشن جنین که آیا سزارین انجام شود یا خیر. همچنین وزن جنین را بررسی می کنیم و وضعیت جفت جنین را می بینیم و این اخرین سونوی ما از نظر ارزیابی وضعیت جنین است. به صورت معمول بین ۳۸ تا ۴۰ هفتگی تاریخ زایمان است که معمولا زایمان طبیعی اتفاق می افتد اگر چه تا ۴۲ هفته هم می توانیم صبر کنیم و برای سزارین در ۳۹ هفتگی انجام می گیرد. اگر کسی باشد که بخواهد بعد از ۴۰ هفته زایمان کند سونوگرافی های دیگری نیاز است که در این فاصله تا ۴۲ هفته انجام می شود .»

وی تاکید کرد:« یک نکته واکسیناسیون زنان باردار است. تزریق واکسن هپاتیت در بارداری مشکلی ندارد اگر ایمن نباشند می توانند در هر سه ماه دوره بارداری این واکسن را بزنند، واکسن کزاز را اگر ۱۰ سال از آخرین تزریقشان گذشته باشد در هر موقع از باردرای می توانند تزریق کنند البته در مراکز بهداشتی  توصیه می کنند که تا ۲۸ هفته بزنند. واکسن آنفلوانزا را اگر بارداری در فصل پاییز و زمستان باشد هر زمان می توانند تزریق کنند و ممنوعیتی ندارد.»

وی در پاسخ به اینکه غربالگری های دوره بارداری تا چه حد ضروری و اجباری است ، گفت:« طبق پروتکل کشوری ما، در گذشته زنان باردار باید دارای شرایطی برای این کار بودند از جمله اینکه سن مادر بالا باشد اما الان می گویند برای تمام زنان باردار باید غربالگری انجام شود ولی متاسفانه بیمه ها فقط سونو و غربالگری را پوشش می دهند و بعدا غربالگری هایی که تست های تکمیل تری هستند در صورتی که جواب غربالگری اول مشکوک باشد را دیگر پوشش نمی دهند و بیمار باید هزینه را از جیب خود بپردازد.»
وی در پاسخ به اینکه چرا روند تجویز ازمایشات و غربالگری ها از سوی برخی پزشکان متفاوت است، گفت:« اگر تشخیص اشتباه باشد و از آن دوره سقط درمانی بگذرد نوزاد ناقص به دنیا می آید. ولی مسله این است که آمینوسنتز عوارض خودش را دارد یک روش تهاجمی است و با سوزن یک مقداری از اطراف جنین را می کشیم و باید دلیل داشته باشیم برای این کارمان وگرنه با انجام این کار احتمال سقط جنین و زایمان زودرس و احتمال پارگی کیسه آب وجود دارد اگرچه کم ولی این عوارض وجود دارد بنابراین اول باید با ازمایشاتی که تهاجمی نیستند بررسی اولیه را انجام دهیم زمانی که می بینیم احتمال بالاست و زنانی که های ریسک هستند را امینوسنتز می کنیم اگر ریسک متوسط(Intermediate Risk) باشد با روش های کم تهاجمی مثل تست DNA انجام می دهیم. اگر بخواهیم همه را امینو سنتز کنیم میزان عوارض بی دلیل بالا می رود و این کار درستی نیست مگر اینکه خانمی مراجعه کند که خودش سندروم داون دارد یا بچه قبلیش سندروم داون بوده ممکن است از اول وی را امینوسنتز کنیم ولی برای افراد عادی خیر.»

منبع: سلامت نیوز