سازمان جهانی بهداشت هر سال به مناسبت روز جهانی سلامت روان یک پیام اصلی را در مورد موضوعات مرتبط با سلامت روان اعلام می کند.
به گزارش گیلان سلامت، پیام در نظر گرفته شده برای سال ۲۰۲۱ از سوی سازمان جهانی بهداشت، سلامت روان برای همه بیایید ان را به یک باور تبدیل کنیم،می باشد.تاکید این پیام بر ضرورت و اهمیت ارتقای سلامت روان برای همه اقشار است.
یکی از راهبردهای مهم برای تحقق این شعار آموزش جمعیت عمومی است و این آموزش ها با هدف افزایش سلامت روان و کاهش انگ اجتماعی است.این آموزش ها باید از طریق مدارس، دانشگاهها، رسانه ها و مراکز ارائه دهنده سلامت روان ارائه شوند
برخی از مشکلاتی که تاثیر مستقیم و غیر مستقیم بر سطح سلامت روان جامعه دارند عبارتند از : عدم آگاهی جامعه نسبت به مهارت های زندگی سالم،دسترسی آسان به مواد اعتیاد آور،انگ اجتماعی در مورد بیماری های روانی ،نگرش و باورهای غلط در جامعه نسبت به بیماری های روانی،دانش پایین جامعه نسبت به شیوه های فرزند پروری ،ضعف آموزش در مورد اموزش های پیش از ازدواج،استرس و فشار روانی بالا در محیط های تحصیلی،وجود حوادث استرس زا د رجامعه و محیط،پایین بودن سطح اقتصادی مردم،میزان بالای بیکاری،امنیت شغلی پایین ،استرس های محیط کار
یکی از مواردی که جمعیت های آسیب پذیر را درگیر می کند و در نابرابری خدمات سلامت روان موثر است انگ می باشد.سازمان جهانی بهداشت انگ را نشانه ای از شرمساری ،خجالت،یا عدم تایید تعریف می کندانگ زدن یک فرد را از دیگران متفاوت می کند.
متاسفانه نگرش های انگ آمیزی به صورت گسترده نسبت به افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی وجود دارد.افراد اغلب به دلیل انگ درباره مشکلات سلامت روان خود با نزدیکانشان و حتی با دیگران صحبت نمی کنند.و ترس از انگ و برچسب بیماری روانی نقش مهمی در بهره گیری آنان از مراکز ارایه خدمات سلامت روان دارد.عمق این فاجعه زمانی آشکار می شود که پژوهش ها نشان می دهند که ۲۳ درصد افراد ۱۵ تا ۶۴ سال نیازمند خدمات روانپزشکی می باشند و همچنین بیماران روانی از میانگین افراد جامعه خشونت آمیز تر نیستند
مساله مهم بعدی که باید بدان پرداخت سواد سلامت روان و بهره مندی از خدمات آن است.در بعضی افراد نگاه مثبتی به درمان های روانپزشکی وجود نداردو یکی از علت های این دیدگاه منفی می توانداثرات جانبی این داروها باشدمثل وابستگی به دارو.در بعضی کشورهای آفریقایی هنز از روش های سنتی مانند جادوگری و خواندن وردهای خاص یا استفاده از گیاهان خاص برای درمان بیماران روانپزشکی استفاده می شود و بومیان این مناطق فقط در خصوص یماری های جسمی حاضرند به پزشک استفاده کنند و تمایلی به درمان های تخصصی روانپزشکی ندارند
در کشورهای با درآمد کم یا متوسط بیش از ۷۵ درصد مبتلایلن به اختلالات روانی هیچ گونه درمان مناسبی دریافت نمی کنند.اگر سواد سلامت در جامعه بهبود نیابد می تواند منجر به عدم شناسایی علایم،و تاخیر در دریافت خدمات درمانی و جلوگیری از پذیرش درمان یا ایجاد اختلال در فرایند درمان شود.در حالیکه اهمیت سواد سلامت در سلامت جسمانی کاملا شناخته شده است،ولی این شرایط با حوزه سلامت روان اصلا قابل مقایسه نیست.با استفاده از تمام ظرفیت های موجود در کشور مانند استفاده از رسانه های جمعی،روزنامه ها و مجلات و رادیو و تلویزیون و اطلاع رسانی در مراکز بهداشتی درمانی می توان سواد سلامت روان را در جامعه ارتقا داد.
یادداشتی از: دکتر عادله عیسی نظر، متخصص اعصاب و روان، استادیار دانشگاه علوم پزشکی گیلان